تحلیل نشانه ـ روان کاوی رمان نوجوان «مسابقه دات کام» با رویکرد واسازی

Authors

  • حسین زارع استاد گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور واحد تهران جنوب
  • فاطمه بستانی دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه ادبیات کودک و نوجوان، دانشگاه پیام نور واحد تهران جنوب
Abstract:

نشانه­ شناسی یک روش خواندن متن است که می­ تواند جهت خوانشِ متن درون رویکردهای گوناگونی به­ کار گرفته ­شود. مهم‌ترین رویکردِ پساساختگرا، واسازی است. اگرچه ساختگرایی مدعی است که «زبان می­ تواند از انسجام، پایداری و معنا پشتیبانی کند»، اما در نقطۀ مقابل، «واسازی» می­خواهد، با به چالش کشیدنِ ادعای ساختگرایان، نشان دهد: زبان و متن معانی روشن خودشان را نفی می­ کنند و در تردید می­ افکنند. «واسازی» نقدِ تقابل­ های سلسله­ مراتبی­ ای است که ساختار تفکّر غربی را تشکیل داده­ اند، تقابل­ هایی مانند درون/بیرون، حضور/غیاب. با توجه به اینکه نشانه­ شناسی بررسی روابط نشانه­ ها و چگونگی سازوکار تولید معنا در متن است، پژوهش پیش­ِرو خوانشی نشانه­ شناختی را از رمان «مسابقه دات­ کام» بر اساس رویکرد واسازی دریدا و نظریات روانکاوانۀ فروید ارائه می­ دهد. در واقع، این پژوهش با روش تحلیلی-توصیفی و با رهیافت نظریۀ نشانه ­شناسی واسازی به بررسی روانکاوانۀ شخصیت­ ها، گفتمان­ ها، کنش­ های داستان می­ پردازد. در راستای اینکه هدف از نقد پساساختگرا ایجاد امکان دلالت­ های جدید در متن است، هدف تحلیل پساساختگرای پیش­ِرو پاسخ به سه پرسش اساسی است: اول اینکه چه عوامل واسازی­ای در گفتمان­ ها و کنش­ های ناهشیار شخصیت­ های داستان مذکور، به مثابۀ نشانه­ روانی، موجود و مُمِدّ دگرخوانی­ ای متباین با خوانشِ مسلطِ متن است؟ دوم، با التفاتی که دریدا به نقش روانکاوی در فرآیند واسازی داشته است، چگونه نشانه­ ها، در جهت دگرخوانی متن، تقابلِ نهاد/فراخود را در سه­ گانۀ فروید ـ خود/ فراخود/ نهاد ـ واسازی می­ نمایند؟ و سوم اینکه در متن مذکور چه نسبتی میان سه­ گانۀ نیکولایوا ـ داستان کودک پیشاهبوطی/ کارناوالی/ پساهبوطی ـ با واسازی دیده می­شود؟ فقر پژوهشی در زمینۀ مطالعات نشانه­ شناختی ادبیات کودک و نوجوان در ایران و عدم توجه بسنده به مطالعات بین­ رشته­ ای لزوم پژوهش در این زمینه را انکارناپذیر می­ نماید. پژوهش پیش­ِرو برای نخستین بار خوانشی پساساختگرا از متنی در گسترۀ ادبیات کودک و نوجوان در ایران ارائه و نیز نخستین ­بار است که رابطۀ پساساختگرایی با خوانشِ روانشناختیِ متن را واکاوی می­ نماید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نشانه شناسی لایه ای تصویر روی جلد رمان های نوجوان(مجموعه‌ی رمان نوجوان امروز)

نشانه‌شناسی دانشی است که درآن نشانه‌ها، مطالعه، شناسایی و دسته‌بندی می‌شوند. قرارگرفتن تصویر در یک قاب آن را به متنی تبدیل می‌کند که کارکرد نشانه‌ای و دلالت‌گر پیدا می‌کند و می‌توان لایه‌های متفاوت را در آن واکاوی کرد. در آثاری که برای نوجوانان آفریده شده گاهی تنها تصویرکتاب، تصویر روی جلد است. با توجه به این که مخاطب این تصویرها نوجوانانند، و توان درک مفاهیم پیچیده و پنهان را دارند؛ می‌ت...

full text

رمان کُردی و واسازی تاریخ‌نگاری مسلط

گولی‌شوران مهم‌ترین اثر عطا نهایی، رمان‌نویس برجستۀ کُرد، است که روایتی متفاوت از ورود مدرنیته به جامعه و زندگی روزمرۀ فرودستان کردستان ارایه می‌دهد. متفاوت‌بودن این روایت ناشی از ضدیت آن با دو کلان‌روایت‌ مسلط تاریخ‌نگاری، یعنی شرق‌شناسی و ناسیونالیسم ایرانی، است که همواره با اتخاذ نوعی سیاست نوشتاری خاص به نوعی نگارش تاریخ همت گماشته‌اند که حاصل آن حذف صدای دیگری و بازتولید موقعیت‌های فرودستی ...

full text

تحلیل مفهوم ازخودبیگانگی در رمان های نوجوان

یکی از عمده ترین مسائل دنیای مدرن، موضوع ازخودبیگانگی است. در این پژوهش با رویکردی غیر پیدایشی، مؤلفه های ازخودبیگانگی در چهار اثر داستانی حوزۀ نوجوانان (مومو، شازده کوچولو، لافکادیو، آلیس در سرزمین عجایب) بررسی و روندهای ازخودبیگانگی مطرح شده در این آثار مشخص شده است. برای داده یابی، پژوهشگر از روش اسنادی و به منظور داده کاوی، از روش تحلیل محتوای قیاسی و استقرایی مایرینگ بهره گرفته است. روندها...

full text

رمان «هون دات»، تمثیلی از پایداری مردم ویتنام

 مردم سرزمین ویتنام که سال­ها تحت استعمار غرب بودند در جنگی خانمان برانداز، علیه نیرومندترین ارتش جهان یعنی آمریکا، آن­ چنان پایداری و مقاومتی ازخود نشان دادند که در تاریخ معاصر جهان، به عنوان نمونه­ای بی بدیل از مقاومت ملتی کوچک در برابر بزرگترین قدرت نظامی جهان، معرفی شدند. رمان «هون دات»، اثر «آنه دوک»، اثری واقع­گرایانه است که اقتدار و پایداری مردمان دهکده‌ای کوچک را در برابر ارتش آمریکا و ...

full text

تحلیل رمان سالمرگی براساس نظریة نشانه شناسی بینامتنی مایکل ریفاتر

یکی از دستاوردهای مایکل ریفاتر در زمینة نقد بینامتنی، نشانه­شناسی بینامتنی است. وی با طرح مباحثی چون غیردستورزبانی، تفسیرگر، هیپوگرام و ماتریس، گامی مؤثّر در کاربردی­کردن نظریة بینامتنیّت در متن و کشف دلالت­های معنایی و ضمنی متون برداشت. در خوانش نشانه­شناسانه، مخاطب در مواجهه با متن، ابتدا با «غیردستورزبانی»­ها برخورد می­کند. سپس منتقد با بررسی «انباشت»، «منظومة توصیفی» و «هیپوگرام»، می­تواند دل...

full text

در جستجوی نشانه ها: نشانه شناسی ، ادبیات، واسازی، جاناتان کالر

در جستجوی نشانه ها: نشانهشناسی ، ادبیات، واسازیی لیلا صادقی و تینا امرالهی، تهران: نشر علم، چاپ دوم،۱۳۹۰،۴۷۱صفحه

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 1

pages  59- 82

publication date 2019-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023